نصب دوربین مداربسته نه تنها جرم به‌حساب نمی‌آید، بلکه در صورتی که قوانین نصب دوربین مداربسته و اصول آن درست استفاده شود، مورد استقبال قانون هم قرار می‌گیرد. این قوانین بسته به نحوه استفاده و مکانی که در آن دوربین نصب می‌شود فرق می‌کند. توجه داشته باشید پس از بررسی این قوانین و آگاهی از آن‌ها، اقدام به نصب دوربین‌های نظارتی خود کنید.
قانون دوربین مداربسته چیست؟
اگر بخواهیم به زبانی ساده و عاری از ادبیات قضایی و قانونی به این موضوع بپردازیم باید گفت قانون دوربین مداربسته به نحوه نصب دوربین مداربسته و استفاده از این دوربین‌ها برای اطمینان از عدم تجاوز به حریم خصوصی دیگران اشاره دارد. در همه کشورهای دنیا این قانون وجود دارد و تقریباً قانون یکسان است.
آنچه در این مقاله برای ما اهمیت دارد پرداختن به این قوانین در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که در ادامه به آن آشان خواهیم شد.
قانون نصب دوربین مداربسته شامل چه مواردی است؟
قانون دوربین مداربسته با توجه به اینکه دوربین در کجا قرار دارد و ازآنچه استفاده‌ای می‌شود ممکن است کمی فرق کند؛ اما در کل می‌توان گفت که برای همه اماکنی که در آن دوربین نصب می‌شود یک سری قوانین و قواعد وجود دارد که باید هنگام نصب دوربین‌ها به این قوانین توجه کنیم تا حریم خصوصی افراد حاضر در آنجا را مورد تجاوز قرار ندهیم.
به‌طورکلی قوانین زیر همگی در راستای حقوق حفظ حریم خصوصی دیگران در نصب دوربین مداربسته وجود دارند:
- عدم نصب دوربین مداربسته در محیط شخصی همسایه‌ها، شرکت‌های دیگر و…
- ایجاد خط‌مشی برای ضبط و رکورد صدا در دوربین‌های مداربسته
- محیط‌هایی که مجاز به تصویر گرفتن هستند و محیط‌هایی که مجاز به تصویر گرفتن نیستند
- آگاه کردن افراد از وجود دوربین مداربسته با تابلوها و نوشته‌ها
- و…
قانون دوربین مداربسته از منظر قانون اساسی و مدنی
طبق اصل 25 قانون اساسی که قوانین و مقررات نصب دوربین مداربسته را شامل می‌شود می گوید: هرگونه استراق سمع و شنود و نظارت بر اعمال و رفتار دیگران به‌صورت تصویری ممنوع است؛ یعنی شما هنگامی‌که دوبین مداربسته نصب می‌کنید باید در آن امکان به‌وضوح اعلام کنید که در آن دوربین مداربسته وجود دارد که از طریق گوناگونی می‌توانید این کار را انجام دهید.
از طرفی اصل 22 قانون اساسی می گوید که: حیثیت‌های افراد باید در امان بمانند. بعضی از افراد مثلاً در پیج های اینستاگرام فیلم‌های دزدی و… را به‌صورت عمومی پخش می‌کنند که این کار یک کار غیرقانونی است و در صورت که شخصی که مثلاً این کار را انجام داده است می‌توانید حتی شاکی باشد؛ یعنی حیثیت افراد را طبق این اصل نمی‌توانیم زیر سؤال ببریم. هر چیزی قانون مختص به خودش را دارد حتی اگر آن‌طرف دزد باشد.
ماده 41 حقوق شهروندی نیز میگویید: کنترل‌های صوتی و تصویری در صورت که بدون مجوز اجرا شود، ممنوع است.
قوانین نصب دوربین مداربسته در اماکن عمومی
نصب دوربین‌های مداربسته در اماکن عمومی تابع یک سری قوانین است. نصب این دوربین‌ها در اماکن عمومی مانند فروشگاه، بزرگراه و…ممنوع نیست مگر اینکه مکانی که قرار است در آن دوربین قرار داده شود ازلحاظ امنیتی از حساسیت برخوردار باشد. مثلاً اگر دید دوربین رو به طرف یک محیط نظامی یا دولتی مهم باشد.
قوانین نصب دوربین مداربسته در کوچه
همچنین کوچه‌ها نیز یک مکان عمومی به‌حساب می‌آیند و قانون دوربین مداربسته برای آن‌ها هم وجود دارد. طبق قانون هنگامی‌که یک دوربین مداربسته در یک کوچه نصب می‌شود باید به‌وضوح با تابلوهای تصویری و نوشتاری به افرادی که در آن تردد می‌کنند اطلاع داده شود. همچنین دوربین مداربسته نباید به حریم خصوصی ساختمان و محیط همسایگان تجاوز کند، زیرا غیرقانونی است.
قوانین نصب دوربین مداربسته در اماکن خصوصی
نصب دوربین مداربسته در محیط‌های خصوصی از محدودیت‌ها و حساسیت‌های بیشتری نسبت به اماکن عمومی برخوردار است. به‌صورت کلی دوربین‌های مداربسته نباید در اماکن خصوصی نصب شوند و نصب آن‌ها پیگرد قانونی دارد. اماکن خصوصی اماکنی مانند اتاق‌خواب، منزل مسکونی و… است که برای نصب دوربین برای آن‌ها باید مجوز گرفته شود. همچنین قانون دوربین مداربسته برای اماکن خصوصی می گوید که افراد حاضر در آن مکان باید از وجود دوربین آگاه باشند.
قوانین نصب دوربین در آپارتمان
آپارتمان یک محیط و یک جامعه کوچک به‌حساب می‌آید که می‌توان به بخش‌های عمومی و خصوصی نیز تبدیل شود. فضای داخلی خانه‌ها و واحدهای یک محیط خصوصی و راهروها، حیاط، پارکینگ و… نیز یک محیط عمومی به‌حساب می‌آیند. نصب دوربین‌های مداربسته در داخل خانه و منازل نیز به همین منوال است و معادل هم به‌حساب می‌آیند. برای نصب دوربین‌های مداربسته در امان عمومی مانند راه‌پله‌ها، راهروها، محیط و پارکینگ و… باید همه اعضای ساکن در آن آپارتمان آن را به تائید کتبی برسانند.
هنگامی‌که اعضای ساختمان با این کار موافقت کردند درنتیجه مدیر ساختمان می‌تواند کارهای لازم برای نصب دوربین مداربسته را انجام دهد. درصورتی‌که افرادی مخالف این امر باشند باید کار را از مراجع قضایی پیگیری کرد و برای آن مجوز رسمی دریافت کنید. همچنین در قانون دوربین مداربسته برای آپارتمان و منازل آمده است که محل نصب دوربین‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که به مکان‌های خصوصی و حریم خصوصی افراد اشراف نداشته باشد. نصب دوربین مداربسته و دوربین مخفی در منزل به‌صورت دیگری است و فرد متقاضی باید برای انجام این کار مجوز رسمی دریافت کند.
قوانین نصب دوربین در اماکن کاری و ادارات
یکی دیگر از نکاتی که در رابطه با قانون نصب دوربین مداربسته باید به آن بپردازیم قوانین دوربین‌ها در اماکن اداری و کاری است که ممکن است سؤال افراد زیادی در این زمینه باشد. نصب دوربین مداربسته در محیط‌های اداری و کاری نیز از یک سری قوانین پیروی می‌کند و هم‌زمان نقش به سزایی در برقراری امنیت و آرامش محل کار دارد. نصب دوربین در این اماکن به هدف بهبود راندمان کارکنان، جلوگیری از سوء رفتار کارکنان، رعایت قوانین و مقررات و… است.
به‌صورت کلی در نصب دوربین‌های مداربسته در مکان‌های ادای باید به یک سری قوانین و فاکتور پایبند باشیم که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- اطلاع‌رسانی به افراد شاغل از وجود دوربین مداربسته
- بیان علت نصب دوربین مداربسته
- پیروی از قوانین در استفاده از تصاویر دوربین
- اعلام فضای تحت پوشش دوربین به کارکنان
- حفاظت از حقوق کارکنان و عدم تجاوز به حریم شخصی آن‌ها
آیا نصب دوربین مداربسته جرم است؟
به‌صورت قطعی نمی‌توان گفت که نصب دوربین مداربسته جرم است یا خیر. این بستگی به موارد مختلف زیادی دارد و در صورت که شما به حریم خصوصی افراد تجاوز نکنید و موجب لکه‌دار شدن حیثیت افراد نشوید هیچ منع قانونی ندارد. به‌صورت کلی بهتر است قبل از اینکه دوربین‌های مداربسته را نصب کنید به‌خصوص در مکان‌های حساس، اقدامات و ملزمات قانونی را برای آن رعایت کنید تا بعداً با مشکل مواجه نشوید.
آیا ضبط صدا و استفاده از میکروفون قانونی است؟
به‌صورت کلی ضبط صدا و استفاده از میکروفون همراه دوربین مداربسته جرم است، مگر اینکه این کار تحت نظارت یک نهاد امنیتی صورت بگیرد یا برای آن مجوز لازم را دریافت کنید. ضبط صدای افراد چه در اماکن عمومی و چه در اماکن خصوصی تجاوز به حریم خصوصی به‌حساب می‌آید و پیگرد قانونی دارد.
مجوز لازم برای نصب دوربین مداربسته
ممکن است شما بخواهید مجوز لازم را قبل از نصب دوربین مداربسته بگیرید که این کار را باید از مراجع قضایی و نیروی انتظامی پیگیری کنید. همچنین اداره اماکن نیز می‌تواند به شما مجوزهای رسمی در این رابطه اعطا کند. همچنین باید توجه کنید که در برخی از مکان‌ها حتماً به عابران و کاربران اطلاع دهید که در مکان مدنظر دوربین قرار داده شد. چون در غیر این صورت حتی با دریافت مجوز هم کارتان غیرقانونی خواهد بود.
نتیجه‌گیری
قانون نصب دوربین مداربسته بسته به اینکه هدف شما از نصب دوربین چیست و می‌خواهید آن را در کجا قرار دهید فرق می‌کند. به‌صورت کلی باید سعی کنید در استفاده از دوربین‌های مداربسته به حریم خصوصی افراد تجاوز نکنید و در حفظ حیثیت افراد در صورت رخ دادن اتفاقات کوشا باشید. قبل از نصب دوربین مداربسته چه در اماکن عمومی حساس و چه در اماکن خصوصی باید مجوز لازم را از نهادهایی مانند اماکن و نیروی انتظامی دریافت کنید تا بعداً با مشکل مواجه نشوید.