مرکز داده یا دیتاسنتر، ساختمان ها و فضاهایی هستند که تعداد زیادی از سخت افزارهای زیر ساخت یک شبکه مانند سرور و تجهیزات شبکه در آن قرار می گیرد. دیتاسنتر مکانی است که به اصطلاح یک کامپیوتر بزرگ در آن مستقر و راه اندازی می شود. مراکز داده مجهز به سیستم های برق اضافی، ژنراتورهای برق پشتیبان، سیستم های تهویه گرمایشی و سرمایشی، سیستم هشدارحریق، سیستم هشدار نشت آب و سیستم های امنیتی هستند. آخرین استانداردهای در اجرای دیتاسنتر رعایت می شوند.
دیتاسنتر محیط های فیزیکی اختصاصی هستند که شرکت ها یا سازمان ها ارزشمندترین زیر ساخت های فناوری اطلاعات خود را در آن جا اداره و محافظت می کنند. در این مقاله از مجله ارغوان به تفضیل دیتاسنتر و مرکز داده را مورد بررسی قرار می دهیم. انواع دیتاسنتر ها را معرفی و به تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر می پردازیم. با تجهیزات دیتاسنتر و با استانداردهای دیتاسنتر آشنا می شویم. جهت کسب اطلاعات بیشتر برای راه اندازی اتاق سرور و دیتا سنترهای اختصاصی یا اشتراکی با کارشناسان شبکه ارغوان تماس بگیرید. 02141902
هدف از راه اندازی دیتاسنتر چیست؟
اولویت اصلی تمام شرکت ها و سازمان ها در راه اندازی دیتاسنتر امنیت اطلاعات شان است. در این مکان انواع کامپیوترها، دستگاه های محاسباتی، ذخیره سازها، سرورها، روترها، سوئیچ ها و بسیاری از دستگاه های ارزشمند یک اداره یا شرکت و سازمان قرار می گیرد. سوابق مالی، اطلاعات و برنامه های قدیمی و جدید، اطلاعات شرکت ها و پرسنل آن ها همگی به صورت کامل محرمانه در آنجا نگهداری، به روز رسانی و اداره می شوند.
انواع دیتاسنترها
دیتاسنتر اجرا می شوند تا اطلاعات از یک مکان متمرکز مدیرییت و پردازش و قابل دسترس قرار گیرند. این فعالیت ها می تواند شامل اشتراک ایمیل ها و اسناد، برنامه های مدیریتی برای ارتباط با مشتری، بانک های اطلاعاتی، برنامه ریزی منابع سازمانی، هوش مصنوعی، اطلاعات مهم، میزکار مجازی، ذخیره سازی و پشتیبان گیری، معاملات تجاری، محیط ابر خصوصی و غیره باشد. بسته به نوع فعالیت شرکتها انواع دیتاسنتر ها وجود دارد که در ادامه آن ها را توضیح می دهیم.
مرکز داده و دیتاسنتر COLOCATION
در این نوع از مراکز داده یک شرکت واسطه، فضای درون یک مرکز داده که متعلق به شرکت دیگری است را اجاره می دهد. یعنی این شرکت واسطه زیر ساخت های مشتری را که شامل ساختمان، سیستم های تهویه، خنک کننده، سیستم برق، پهنای باند، امنیت فیزیکی می شود را در اختیار شرکت دیگری قرار می دهد. در صورتی که وظیفه تامین و مدیریت قطعاتی از جمله سرورها، ذخیره سازها و فایروال ها بر عهده مشتری است.
دیتاسنتر colocation در حقیقت مجموعه ای امن را گردآوری می کند. انواع سخت افزار مرتبط با شبکه و دسترسی به پهنای باند را ساماندهی می کند تا مشتریان در سراسر جهان به آن دسترسی داشته باشند.
دیتاسنتر های سازمانی
مرکز داده ها توسط خود سازمان ساخته، تجهیز و اداره می شوند. در محوطه سازمان ها راه اندازی و برپا می شوند. اجزای اصلی دیتاسنترهای سازمانی شامل سیستم های محاسباتی، ذخیره سازها و استوریج و شبکه می شوند. سازمانها برای اجرای برنامه ها و ارائه خدمات دیجیتالی نیاز به قدرت پردازش دارند. سه مولفه اصلی دیتاسنتر با هم کار می کنند و این نیاز را برطرف می کنند.
دیتاسنتر با خدمات مدیریت شرکت شخص ثالت
شرکت های واسطه ای وجود دارند که به جای خرید تجهیزات و زیر ساخت ها را اجاره می دهند. این واسطه ها به نمایندگی از شرکت وارد عمل شده و دیتاسنتر را مدیریت و اداره می کنند.
دیتاسنتر ابری
در این نوع از دیتاسنترها شرکت هایی نظیر خدمات وب آمازون،مایکروسافت (Azure) یا IBM Cloud یا سایر ارائه دهنده های عمومی Cloud فضایی را به شرکت ها اجاره می دهند.
انواع دیگر دیتاسنتر
ایجاد یک مرکز داده در یک شرکت امکان دسترسی به سرورها و کنترل آن ها را آسانتر می کند. به همین منظور زیر ساخت های فیزیکی باید مناسب باشد تا با امنیت مرکز داده اداره شود. از سایر دیتاسنترها می توان به دیتاسنتر Hybrid، دیتاسنتر Edge و Hyperscale ،Micro Data Center اشاره کرد. در هریک از این مراکز داده زیرساخت ها برای پردازش و خواسته های محاسباتی به کاربران ارائه می شود.
تجهیزات مورد استفاده در دیتاسنتر ها
راه اندازی دیتاسنتر و مرکز داده نیاز به یک برنامه ریزی جامع دارد. باید مطمئن شوید که برای یک محیط فیزیکی چه تجهیزات اساسی نیاز دارید. در این قسمت 5 نوع از تجهیزات دیتاسنتر را معرفی می کنیم. تجهیزات دیتاسنتر عبارتند از:
1_ تجهیزات کنترل محیط زیست
اطمینان از گرمایش و سرمایش برای نگهداری از تجهیزات دیتا سنتر بسیار مهم است. سیستم های گرمایشی و سرمایشی سطح رطوبت تجهیزات را متعادل می کند. بر گرمای بیش از حد دستگاه ها نیز کنترل می شود. این تجهیزات کنترل عبارتند از:
- مانیتورهای محیطی: با اجرای سنسورهای حساس به دما و رطوبت تغییرات دما و رطوبت محیط کنترل می شود.
- برنامه هایی برای گردش هوا: برنامه ریزی برای جریان هوا در دیتاسنترها بسیار واجب است. زیرا گرما به تجهیزات آسیب می رساند. سیستم های خنک کننده مانند فن ها و سینی های فن باعث متعادل کردن هوا و فشار آن در داخل اتاق سرور می شود.
- سیستم مرطوب کننده: رطوبت بین 45الی 55% برای یک مرکزداده ایده آل است. استقرار سیستم های تهویه مطبوع در دستور کار راه اندازی دیتاسنتر قراربگیرد.
- خنک کننده هوا: برای خنک کردن مرکزداده می توان به صورت سنتی از کولر های آبی به هر تعداد که نیاز است استفاده کرد.
2_ رک ها
سرورها از تجهیزاتی هستند که در دیتاسنتر موجود هستد. این تجهیزات بهتر است برای امنیت بیشتر و کاهش خطرات فیزیکی در رک ها قرار گیرند. تمام تجهیزات در داخل رک قرار می گیرند تا از آسیب های فیزیکی و امنیتی به دور باشند. همچنین با سایر سیستم ها نیز برخورد نکنند.
3_ منابع برق اضافی
تجهیزات دیتاسنتر به برق متکی هستند. سرورها، روترها، سوئیچ ها، سیستم های تهویه هوا، سیستم های امنیتی مانند دوربین های مداربسته همگی به برق نیاز دارند. اگر فقط یک وقفه کوتاه در جریان برق رخ دهد تمام تجهیزات دچارخرابی و منجرب به کاهش بهره وری شرکت و سازمان می شود. لذا دیتاسنتر نیاز به پشتیبانی دارد که به صورت 24 ساعت در هر روز هفته دارد.
امروزه بیشتر دیتاسنترها دارای سیستم دولایه ای برای فراهم کردن برق هستند. اولین لایه برای پشتیبانی از دیتاسنتر و تجهیزات داخل آن استفاده از باتری های اضطراری است که اگر در کسری از ثانیه برق قطع شود بدون هیچ خللی در روند پردازش دستگاه ها باتری ها جایگزین برق اصلی می شوند. ژنراتورهای بزرگی که با سوخت گازوئیل کار می کنند به محض قطع برق اصلی، شروع به کار کرده و الکتریسته مورد نیاز دیتاسنتر را تامین می کنند.
4_ انواع کابل ها و مدیریت کابل کشی
قبل از اجرای یک دیتاسنتر به تجهیزاتی برای کابل کشی نیاز است. از موارد ساده مانند زیپ بندها که کابل ها را در جای خود نگه دارد شروع می شود و تا خرید کابل های رنگی که به ما کمک می کند تا انواع مختلف کابل ها را به راحتی شناسایی کنیم،همگی به کابل کشی سرعت و نظم می دهد. لازم است در داخل رک های سرور کیت های مدیریت کابل مناسب به کار رود تا کابل ها به درستی سازماندهی شوند.
5_ تجهیزات رایانه و شبکه
هدف از راه اندازی یک دیتاسنتر قراردادن تجهیزات رایانه ای و شبکه است. برنامه قراردادن انواع رایانه ها، سوئیچ ها، روترها، سرورها، تجهیزات تلفن باید با نظم و درست نصب و مستقر شوند.
تفاوت دیتاسنتر و اتاق سرور
برای اداره کارهای روزانه و امنیت اطلاعات در یک مرکز تجاری یا سازمانی، راه اندازی دیتاسنتر ضروری است. دیتاسنتر ممکن است از چندین اتاق سرور تشکیل شود که هریک از آن ها برای برنامه ها و خدمات جداگانه استفاده می شود. (اتاق سرور چیست؟)
اتاق سرور می تواند بخشی از یک دیتاسنتر باشد. در برخی از شرکت ها یا سازمان ها سرورها در داخل رک های برجی یا تیغه ای در کنار هم در داخل اتاق سرور قرار می گیرند. سرورها در داخل رک ها قرار می گیرند. ناگفته نماند که برای طراحی اتاق سرور باید تمام جوانب فیزیکی و امنیتی رعایت شود. برای مثال عایق کف اتاق یا سقف های کاذب از این جمله هستند.
دیتاسنترها محیط هایی صرفا برای انبار کردن اطلاعات نیستند. در این فضاهای فیزیکی تجهیزاتی نظیر سرورها و سیستم های ذخیره سازی وجود دارند که اطلاعات هر شرکت را پردازش و ذخیره می کنند. بسته به اندازه شرکت ها فضاهای فیزیکی متفاوت برای راه اندازی دیتاسنتر وجود دارد.
برای راه اندازی و اجرای یک دیتا سنتر به چه چیزهایی نیاز داریم؟
دیتاسنتر مکانی است که در اختیار سازمان ها و شرکت ها قرار می گیرد. امکاناتی نظیر شبکه ای از کامپیوترها، سیستم های ذخیره سازی، سرورها، زیرساخت های محاسباتی، به صورت متمرکز در داخل دیتاسنتر قرار می گیرند. از این مکان، برنامه های متنوع یک شرکت یا سازمان شامل پردازش، ذخیره، انتشار و اداره می شود. انتخاب مکان دیتاسنتر، فراهم کردن امنیت فیزیکی داخلی و خارجی و بکارگیری نیروهای متخصص از مهمترین اصول راه اندازی و اجرای یک دیتا سنتر است.
مکان دیتا سنتر چگونه انتخاب می شود؟
مکان دیتاسنتر اهمیت زیادی در تعامل بین شرکت ها دارد.مکان نصب باید به گونه ای انتخاب شود که در روند کار سازمان یا شرکت تاثیر منفی نگذارد. توجه به موارد زیر در انتخاب مکان دیتاسنتر می تواند مفید باشد:
نزدیکی دیتا سنتر به بازارهای اصلی و مشتریان
اگر مکان دیتا سنتر به بازارهای اصلی و مشتریان نزدیک باشد، تقاضای مشتریان زودتر برآورده می شود.
شرایط محیطی
اختلاف دما و رطوبت بررسی شود. همچنین حوادث طبیعی غیر مترقبه نظیر زمین لرزه ها، طوفان ها، کولاک و گردبادها را درخاطر داشته باشید زیرا خسارت این حوادث طبیعی غیر قابل جبران است.
در دسترس بودن زیرساخت های ارتباطات از راه دور
برای ارتباط از دور نیاز به پهنای باند اینترنتی هست که توسط شرکت های ارائه دهنده اینترنت تامین می شود لذا از وجود این شرکت ها برای دیتا سنتر ها مطمئن شوید.
در دسترس بودن و هزینه گزینه های املاک و مستغلات
ساخت یا اجاره دیتا سنتر ها هریک به تنهایی معایب یا مزایای خود را دارد. ساخت مکان دیتاسنتر بهتر از اجاره مکان آن است. زیرا در هنگام ساخت مکان دیتاسنتر انواع استانداردها در آن اجرا می شود. اجاره در برابر ساخت هزینه کمتری دارد اما شامل کمک های دولتی یا صاحبخانه ها شود.
دسترسی به کیفیت فرودگاه و بزرگراه
برای جابجایی تجهیزات دیتاسنتر دسترسی به فرودگاه ها و بزرگراه ها بسیار ضروری است. اطمینان از کیفیت حمل و نقل وسایل دیتاسنتر ها برای نصب در مکان دیتاسنتر ها ضروری است. همچنین باید اطلاعات و خدمات به راحتی برای تحویل به مشتری در دسترس باشد.
هزینه آب و برق
بهتر است مدیریتی بر هزینه آب و برق خود داشته باشید هرچند که هزینه های جهانی متفاوت است.
هزینه های نیروی کار و در دسترس بودن
برای راه اندازی یک دیتا سنتر به متخصصان تحصیلکرده و با تجربه نیاز است هزینه های نیروی کار در مناطق مختلف متفاوت است.
امنیت دیتاسنتر یا مرکز داده
در هنگام طراحی دیتاسنتر توجه به سه اصل مهم یعنی ایمنی اطلاعات، ارائه خدمات بدون وقفه، حفظ دارایی و اطلاعات پرسنل ارجحیت دارد.علاوه بر سیستم های امنیتی ساختمان که از یک مرکز داده پشتیبانی می کند، هنچنین شبکه های DC نیاز به تجزیه و تحلیل کامل دارند.
فایروال های مرکز داده، کنترل جازه دسترسی به داده ها، IPS ، WAF و سیستم های معادل وب و API Protection Application و API (WAAP) آنها باید به درستی مشخص شوند.
علاوه بر این ، اگر شما یک شرکت ارائه دهنده ذخیره سازی داده یا خدمات ابری را انتخاب می کنید، اقدامات امنیتی را برای DC را مشخص کنند.
کدام دیتا سنتر مناسب شرکت من است؟
در هنگام انتخاب یک دیتاسنتر به گزینه های زیادی باید توجه کرد. دیتاسنتر برای تامین نیازهای شرکتهای تجاری راه اندازی می شوند. دیتاسنترها امکانات و خدمات مخصوص هر شرکت را ارائه می دهد که در ادامه به بررسی خدمات دیتاسنترهای اختصاصی و اشتراکی می پردازیم.
دیتاسنتر اختصاصی و اشتراکی
یک سرور اختصاصی به سروری می گویند که به صورت اختصاصی برای استفاده یک کاربر قابل دسترس است. هزینه بیشتری دارد. یک سرور اختصاصی نسبتاً گران تر است ، زیرا مجموعه ای از ویژگی ها مانند پشتیبانی بهتر و امنیت را ارائه می دهد. میزبانی مشترک مقرون به صرفه تر است اما میزبانی اختصاصی به شما کنترل کامل می دهد و آن را مقیاس پذیر تر و ایمن تر می کند.
چالش انتخاب سرورهای اختصاصی یا اشتراکی در یک دیتاسنتر
همان طور که از نام سرور اختصاصی معلوم است هر سرور به صورت خصوصی به شما اختصاص می یابد. از این سرورها می توان به هر تعداد که نیاز است استفاده کرد. این سرورها ویژگی بالای در پردازش و سرعت بالای در ذخیره سازی دارند.
سرورهای اشتراکی به کاربران دیگر اجازه می دهد که از سرور فیزیکی آن ها استفاده کنند. این اشتراک شامل هارد دیسک، پردازنده ها و حافظه و پهنای باند است. میزبان می تواند برای دسترسی به کل منابع محدودیتی را لحاظ کند.
تفاوت اصلی دیتاسنتر اختصاصی و اشتراکی
مهمترین تفاوت دیتاسنتر اختصاصی و اشتراکی در پیکربندی، امنیت و هزینه خلاصه می شود. وقتی که یک سرور اختصاصی فقط در اختیار یک کاربر قرار می گیرد، میزبانی اختصاصی کنترل کامل به کاربر می دهد. منابع زیادی در اختیار کاربر قرار می گیرد.
سرورهای اختصاصی مقیاس پذیرتر و ایمن تر هستند. ویژگی هایی را ارائه می دهند که هم پشتیبانی بهتری دارد و امنیت را نیز تامین می کند. سرورهای اختصاصی توسط یک تیم کنترل می شوند. احتمال ایجاد اختلال یا خرابی توسط بدافزارها، جاسوسی و سایر ویروس ها به علت کنترل امنیت توسط میزبان اصلی که شرکت اصلی خیلی کم است.
سرورهای اختصاصی نسبتا گران و پرهزینه هستند. در صورتیکه سرور اشتراکی مقرون به صرفه تراست اما ممکن است میزبان محدودیت هایی را اعمال کند.
استانداردهای دیتاسنتر و رتبه بندی دیتاسنتر
برای اطمینان از عملکرد یک مرکزداده باید زیرساخت های شرکت ها یا سازمان ها استاندارد شوند تا در صورت بروز خطر یا اشکال در روند کار حفظ شوند.
سیستم های برق، برق اضطراری بدون وقفه (UPS)، ژانراتورهای پشتیبان، تجهیزات تهویه و خنک کننده، سیستم های اطفاء حریق و سیستم های امنیتی ساختمانی همگی باید با استانداردهای صنعت انطباق داشته باشند.
از آنجا که یک دیتاسنتر و مرکز داده اطلاعات، برنامه ها روزانه را در اختیار دارند بهتر است که سازمان ها باید اطمینان حاصل کنند که اقدامات امنیتی مناسب برای محافظت از آن ها صورت می گیرد.
استاندارد هایی برای امنیت دیتاسنر وحود دارد. این استانداردها در سطوح مختلف رده بندی می شوند. در تصویر بالا 8 لایه امنیتی را نشان می دهد. فراموش نکنید که پیروی از استاندارد صنعت کافی نیست. یک تیم عملیاتی قوی می تواند کلیه اقدامات امنیتی ممکن را برای اطمینان از تسهیلات غیرقابل نفوذ اعمال کند. امکانات همیشه باید در مورد پیشرفت های جدید فناوری یا تغییر شکل تهدیدها و خطرات بروز شود.
اجرای استانداردهای ISO در دیتاسنتر
معیار ارزیابی دیتاسنتر موسسه Uptime چیست؟
انجمن ارتباطات از راه دور (TIA) و موسسه Uptime استاندارد ها و ربته بندی هایی را برای دیتاسنتر در نظر گرفته اند. معیار ارزیابی دیتاسنتر سیستمی است که انواع زیر ساخت های دیتا سنتر را با آن می سنجند. معیارTier 1 ساده ترین زیرساخت ها را مورد ارزیابی قرار می دهد. در حالی که Tier 4 پیچیده ترین دیتا سنترها را مورد ارزیابی قرار می دهند.
رتبه بندی دیتاسنتر براساس Uptime
رتبه بندی استاندارد Uptime در دیتا سنتر چیست ؟ دیتاسنترها براساس ردیف بندی مورد بررسی قرار می گیرند. نیازها، کمبودها و نقاط ضعف و قدرت آن هاشناسایی کرده و در صورت نیاز زیرساخت ها و سخت افزارهای لازم را تامین می کند.
استاندارد دیتاسنتر که توسط موسسه uptime ارائه می شود دیتاسنترها را در چهار ردیف قرار می دهند که عبارتند از:
-
Tier I
در اولین رتبه بندی Tier دیتاسنتر می تواند برای پشتیبانی از فن آوری اطلاعات دفتر کار ظرفیت لازم را فراهم کند. درهنگام قطع برق از ظرفیت سیستم برقUPS استفاده می کند. مکانی برای سیستم های فناوری اطلاعات دارد و تجهیزات خنک کننده اختصاصی برای دیتاسنتر فراهم می کندکه خارج از ساعت کار نیز کار می کنند و یک ژنراتور موتور برق اضافی نیز برای مواقع قطع برق دارد.
تسهیلاتی که دیتاسنترردیف اول دارد آن را در برابر خطای انسانی محافظت می کند اما اگر خرابی، قطع برق یا اختلال شبکه رخ دهد محافظت از دیتاسنترمحدود می شود. برای تعمیرات و نگهداری این دیتاسنتر سیستم ها باید کاملا خاموش شوند. در نتیجه بدون تجهیزات اضافی این دیتا سنتر در سال 28.8 ساعت خرابی را تجربه می کند.
-
Tier II
دیتاسنتر ردیف Tier 2 محافظت بهتری در برابر اتفاقات فیزیکی دارد. از طریق فراهم کردن تجهیزاتی مانند سیستم های خنک کننده، ژنراتورهای انرژی و استوریج ها، مخازن سوخت محافظت بیشتری از دیتاسنتر دارد. تمام این تسهیلات اضافی در دیتاسنتر از یک قطع یا خراب غیر منتظره جلوگیری می کند. تعمیر و نگهداری دیتاسنتردر برابر هر اختلالی راحتر است. با این وجود 22 ساعت خرابی در طول سال را تجربه می کند. افزایش و بروز رسانی تجهیزات سطح خرابی را کاهش می دهد.
-
Tier III
اگر در روند کار دیتاسنتر ردیف سوم مشکلی بوجود آید نیازی نیست که دیتاسنتر را تعطیل کرد. در این برنامه مولفه های اضافی و مسیرهایی برای توزیع وجود دارد که همزمان می تواند از دیتاسنتر حفاظت کند.
در این طبقه بندی از استاندارد، دیتاسنترها دارای چند مسیر برای سیستم برق, تهویه و خنک کننده و سیستم های به روزرسانی و ژنراتورهای پشتیبانی و سیستم های برق اضافی UPS هستند.برای سنجش شرکت های بزرگ از رده بندی سوم استفاده می شود. 1.6 ساعت در سال خرابی برآورد می شود.
-
Tier IV
رده بندی Tier 4 دارای سیستم های مستقل و جدا است که تجهیزاتی را فراهم می کند. اگر اجزای دیتاسنتر خراب شود برای هریک از آن ها باید یک جایگزین در دسترس موجود باشد. با ایجاد اجزای اضافی در زیر ساخت های خود خرابی را به سرعت برطرف می کنند. حتی اگر یک مولفه در دیتا سنتر کار نکند دیتاسنتر بدون هیچ مشکلی به کار خود ادامه می دهد. 26 و 3 دهم دقیقه در سال خرابی و اختلال برآورد می شود.
جمع بندی بحث دیتاسنتر
دیتاسنتر قلب یک مرکز تجاری یا سازمان است. تمام سخت افزارها و تجهیزات رایانه ای و شبکه در فضای فیزیکی مستقر می شوند. هدف یک دیتاسنتر مدیریت جامع و اداره یک تجارت به صورت متمرکز است. دیتاسنترها می توانند از چندین اتاق سرور تشکیل شوند که هریک مجهز به انواع سیستم های برق اضطراری، تهویه مطبوع، سیستم های امنیتی و غیره هستند. در اجرای دیتاسنتر رعایت استانداردهای دیتاسنتر برای افزایش بهره وری و کاهش هزینه و زمان بسیار موثر است. انواع دیتاسنترها برای مشاغل بزرگ و سازمانی با مزایای بسیار زیاد در دسترس قرار دارد. جهت مشاوره تخصصی در خصوص راه اندازی دیتاسنتر با ما تماس بگیرید: 02141902
منابع:
https://www.cisco.com/c/en/us/solutions/data-center-virtualization/what-is-a-data-center.html